Μητέρα και κόρη

Για κάθε γυναίκα η πρώτη αίσθηση φροντίδας, τρυφερότητας, ασφάλειας, αμοιβαιότητας που βιώνει στη ζωή, προέρχεται από τη μητέρα της. Ανεξάρτητα από τον τρόπο εξέλιξης και διαμόρφωσης της σχέσης αυτής, η μητέρα αποτελεί, τουλάχιστον στα πρώτα χρόνια της ζωής κάθε γυναίκας, τον πυρήνα ύπαρξής της, όλο τον κόσμο γύρω της! Παράλληλα, η σχέση αυτή συμβάλλει καθοριστικά στην ψυχοσεξουαλική ανάπτυξη της κόρης, η οποία, μέσα από τη μητέρα, γνωρίζει το γυναικείο σώμα, τη «θηλυκή» συμπεριφορά, τη σεξουαλικότητα, τις αξίες και τους ρόλους που καλείται να παίξει στη ζωή.

Ταύτιση & συγχώνευση

Η διαδικασία αυτή αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι ανάπτυξης και εξέλιξης κάθε γυναίκας, παρ' όλα αυτά δημιουργεί, ουσιαστικά, και το κεντρικό πρόβλημα στη σχέση μητέρας-κόρης: οι ασυνείδητες ταυτίσεις μεταξύ των δύο γυναικών, σε πολλαπλά επίπεδα, τις εμποδίζουν να διαχωριστούν μεταξύ τους, να καταλάβουν τη διαφορετικότητα των συναισθημάτων, των ιδεών και των συμπεριφορών που τις διακρίνουν, και να μπορέσουν να δουν η καθεμία τον εαυτό της ως ξεχωριστό άτομο που θα πορευτεί με το δικό του τρόπο στη ζωή. Πολλές μητέρες λένε συχνά: «όταν μεγάλωνα την κόρη μου, έβλεπα σε εκείνη τον εαυτό μου, ήθελα να έχει ό,τι δεν είχα εγώ στη ζωή!», αλλά και πολλές κόρες να δηλώνουν ότι θέλουν να κάνουν όσα έκαναν και οι μητέρες τους, «όχι, όμως, σαν κι εκείνη, με έναν εντελώς διαφορετικό τρόπο!».

Η αίσθηση της ταύτισης και της «συγχώνευσης» δημιουργεί πολλές εντάσεις στη σχέση μητέρας και κόρης, ιδιαίτερα στο στάδιο της εφηβείας κατά το οποίο η νεαρή γυναίκα προσπαθεί να αυτονομηθεί και να ενηλικιωθεί. Οι διαπληκτισμοί είναι έντονοι και αφορούν και τις πιο ασήμαντες αφορμές, συγκρίσεις, αντιζηλίες και, προπαντός, μια ζωτική ανάγκη προσδιορισμού των προσωπικών ορίων. Η «αποκοπή» όμως από τη μητέρα δεν είναι εύκολη, το διαφορετικό μοιάζει πάντα και «μη αποδεκτό».

Οι γυναίκες που νιώθουν «στάσιμες» ή «εγκλωβισμένες» στη σχέση με τη μητέρα τους αισθάνονται συχνά ότι παρεμποδίζονται να προχωρήσουν και σε άλλους τομείς της ζωής. Νιώθουν συχνά τον εαυτό τους να αναπαράγει την πρωταρχική αυτή σχέση και σε άλλες σημαντικές σχέσεις, για παράδειγμα, να τσακώνονται με τη φίλη τους με τον ίδιο τρόπο, να διαφωνούν με το σύντροφό τους με τον ίδιο τρόπο, να ενεργούν παρόμοια στο εργασιακό τους περιβάλλον και, φυσικά, να εξακολουθούν να κατηγορούν τη μητέρα τους για όλα τα δεινά που προκύπτουν στη ζωή τους! Παράλληλα νιώθουν διαρκώς μια έντονη ανταγωνιστική κατάσταση και αντιζηλία με όλους και τα πάντα γύρω τους, ιδιαίτερα όμως στη σχέση με τις άλλες γυναίκες. Θέλουν να είναι καλύτερες... Δεν μπορούν να ηρεμήσουν και να νιώσουν καλά με τον ίδιο τους τον εαυτό και τη ζωή.

Ατομοποίηση

Η διαδικασία απαλλαγής από τις ταυτίσεις με τη μητέρα οδηγεί στην ατομοποίηση, ένα στάδιο καθοριστικό που προσφέρει τη δυνατότητα ανακάλυψης και πραγμάτωσης αυτού που πραγματικά επιθυμούμε να είμαστε στη ζωή. Το πρώτο σημαντικό βήμα σε αυτήν τη μεγάλη πρόκληση είναι η δυνατότητα επαφής με τα συναισθήματά μας και απελευθέρωσης αυτού που έχει καταπιεστεί μέσα μας επί πολλά χρόνια. Πολλές καταστάσεις δεν μας ικανοποιούν, όμως εξακολουθούμε να τις επαναλαμβάνουμε σαν κάποιος κυριολεκτικά να μας τις «υπαγορεύει». Ας παρατηρήσουμε τι πραγματικά νιώθουμε για ας ανακαλύψουμε τις δικές μας επιθυμίες στη ζωή ως ανεξάρτητοι και αυτόνομοι ενήλικες.

Παράλληλα, είναι σημαντική η προσπάθεια «γνωριμίας», για πρώτη ίσως φορά, της μητέρας μας γι' αυτό που είναι πραγματικά, ένα ανθρώπινο πλάσμα, μια γυναίκα που και εκείνη διαμορφώθηκε απο τις εμπειρίες που είχε ως «κόρη». Η διαδικασία αυτή βοηθά στο να την «αποχαιρετήσουμε» πια ως Μητέρα, να την απαλλάξουμε απο το ρόλο της μαμάς που διαρκώς μας φροντίζει και να αναγνωρίσουμε για πρώτη φορά τη γυναίκα που υπάρχει πίσω από το ρόλο αυτόν. Να συνειδητοποιήσουμε ότι ο αποχωρισμός από εκείνη δεν συνεπάγεται και το σβήσιμο της αγάπης, την παραμέληση ή την απομάκρυνση από εκείνη. Ούτε ότι κάνουμε κάτι «κακό» ή μη αποδεκτό. Δηλώνει απλά ότι σταματάμε να είμαστε στο ρόλο του παιδιού που έχει ανάγκη από φροντίδα και «μπράβο» και ότι «συνομιλούμε» πλέον μαζί της ως γυναίκα προς γυναίκα και, επομένως, για πρώτη ίσως φορά, ως ίση προς ίση!

Στην πορεία αυτή μπορεί να ανακαλύψουμε στη μητέρα μας μια γυναίκα που μας αρέσει, ίσως και όχι, που εγκρίνουμε κάποια χαρακτηριστικά της και άλλα όχι, που την εκτιμάμε ή όχι. Μπορούμε όμως να σεβαστούμε εκείνα στα οποία διαφέρουμε από εκείνη, αλλά και να επιβεβαιώσουμε εκείνα στα οποία μοιάζουμε. Η ανταταμοιβή μας από τη διαδικασία αυτή είναι σημαντική: αφορά σίγουρα την εξέλιξή μας από κόρη σε γυναίκα και, βέβαια, το νέο δρόμο, που ανοίγεται μπροστά μας προς την προσωπική δημιουργία και ελευθερία!

Πηγή: Healthier World

Συντάκτης: Ειρήνη Τζελέπη (Συμβουλευτική & Ψυχοθεραπεία εφήβων-ενηλίκων. )